درتاریخ تحول زبانهای ایرانی سه دوران اصلی ومهم قائل شده اندو این تقسیم بندی بیشتر ناظر به ساختمان زبان ودرجه تحولات آنست تا به زمان تاریخی آن:
1- دوره باستان: از کهنترین زمانی که آثار ونوشته هایی به جا مانده آغازمی شودوتا انقراض دوره هخامنشیان پایان می پذیرد. زبان پارسی باستان که گویش ایرانیان جنوب غربی بوده ودرشاهنشاهی هخامنشی زبان رسمی دولتی شمرده شده ودرسنگ نبشته های شاهان این خاندان بکار می رفته است.
2- دوره میانه: دوران زبانهای میانه را باید از آغاز پادشاهی اشکانیان تا ظهور اسلام دانست . از زبانهای ایرانی میانه زبان پهلوی دری می باشد که از اواسط عهد اشکانی رسمیت یافت.و پادشاهان ساسانی که از جنوب غربی ایران برخاسته بودند بموازات گویش جاری خود آن زبان را در سنگ نبشته های یادگاری بکارمی بردند سپس گویش جنوب غربی که زبان فرمانروایان ساسانی بود وآنرا پارسیک می خوانیم زبان دولتی و اداری شد.
3- دوره جدید: از جمله مهمترین آنها زبان پارسی دری است که ریشه فارسی امروز است . اما نکته ای مهم اینست که به ان زبانهای قدیمی لفظ فارسی دلالت داده می شود و پارسی باستان و پارسی پهلوی میگویند که درست نیست (سیاست شاه مبنی بر فارسی کردن همه چیز )در حالیکه زبانهای دوره میانه ودوره باستان نامشان پهلوی و زبان باستانی ایران است که کمترین شباهتهائی به فارسی امروزه دارند وفارسی کنونی دری است یا تاجیکی که تغیراتی پیدا کرده است .
دارمستر فرانسوی تصور می کند وحتی عقیده دارد که زبان اوستایی همان زبان مادها بوده است .ازسوی دیگر این نکته مسلم است که مادها وپارسی ها بسبب تعلق به نژاد آریائی وزندگی کردن در کنار یکدیگر دارای زبانی یکسان بوده واز لحاظ ابزار سخنی تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته اند.
جمع آوری اوستا از زمان اشک بیست ودوم بلاش اول پادشاه اشکانی که زرتشتی متعصبی بود شروع شدودرزمان اردشیر بابکان موسس سلسله ساسانیان اتمام یافت.اما دراین میان زبان لکی به کدام یک از زبانهای قدیم ایرانی منتسب است .در واقع تحقیقات زیادی در مورد ریشه زبان لکی صورت نگرفته است
سرهنري راولينسون اولين كسي است كه به طور مشخص متوجه رابطه بين زبان لكي با زبان پارسي باستان شد. وي مي‌گويد: (زبان لري (لكي) با كردي كرمانشاهي كمي فرق دارد و اگر كسي به يكي از اين دو گويش آشنا باشد ديگري را به راحتي ميفـهمد) تاكنون اين گويش‌هاي رايج در منطقه كوهستاني زاگرس را بازمانده زبان پهلوي مي‌دانستند ولي عقایدجدیدتری وجود دارد که زبان لکی مشتق شده از فارسي باستان است كه همزمان با زبان پهلوي به طور جداگانه و مشخص صحبت مي‌شده است. ودکتر خانلری در تاریخ زبان فارسی نیز اشاره ای به گویش لکی داشته است.
درمجموع می توان گفت زبان لکی یک زبان زیبا و آهنگین است که واژه های باستانی و کهن فارسی به قدر زیادی درآن وجود دارد. و شکل قدیمی و اصیل برخی واژه ها و شیوه ی جمله بندی اصیل در این زبان باعث می شود که ابراز نمود زبان لکی به جا مانده ی زبان های پارسی باستان و پهلوی است.ودراین زبان واژه هایی می توان پیدا کرد که با زبان های پهلوی اشکانی و پارسی میانه مشترک هستند.ازاینرو می توان گفت که مهم ترین مآخذ لکی زبان پارسی باستان است همچنین زبان لکی باقی مانده زبان اوستایی است و شباهت بسیار زیادی در مورد ریشه های زبان لکی و اوستا دیده شده است.
منبع: سایت زبان لکی،ریشه زبان لکی،لکستان،زبان پارسیhttp://www.lakelakestan.com
